80 Die insolvent kan te eniger tyd na bekragtiging van die distribusierekening aansoek doen indien dit vir die volle betaling van alle eise plus rente voorsiening maak of te eniger tyd na uitreiking van ’n sertifikaat van aanvaarding van ’n akkoord. Wat die bestek van die kwytskelding betref, is die Europese stelsels aansienlik meer toegeeflik as die Anglo-Amerikaanse stelsels en ’n omvangryke kwytskelding sonder veel uitsonderings met betrekking tot skulde wat nie vir ’n kwytskelding vatbaar is nie, word verleen.232 Verder is sogenaamde reaffirmation-ooreenkomste ontoelaatbaar.233 Die meeste Europese lande sluit boetes en skulde wat uit misdaad of delik voortspruit, van ’n kwytskelding uit.234 Onderhoudskuld235 en studieskuld236 word gewoonlik ook uitgesluit. —. Die ander Skandinawiese lande (Noorweë in 1992, Finland in 1993 en Swede in 1994) het Denemarke se voorbeeld met soortgelyke wetgewing gevolg. Gevolglik word voorgestel dat die wetgewer, soos die Engelse wetgewer, die bevoegdheid aan die toepaslike minister moet verleen om wetsbepalings te hersien en te herroep wat moontlik onnodige en verouderde beperkings op ongerehabiliteerde insolvente plaas.366, Een van die belangrike grondbeginsels van rehabilitasie is dat nie teen ’n skuldenaar gediskrimineer moet word indien hy of sy skuldverligting ontvang het nie.367 Soos reeds vermeld, strem die openbare beskikbaarheid van inligting omtrent die verlening van skuldverligting die volkome rehabilitasie van individuele skuldenaars. Skuld wat buite die kredietmark ontstaan (non-market debts), byvoorbeeld onderhoudseise, is een van die uitsonderings.320 Die gedagte is dat skuldenaars nie toegelaat moet word om hulle mees fundamentele verantwoordelikheid jeens hulle gesinne te vermy nie.321, Skuld wat uit strafregtelike sanksies en boetes voortspruit, word eweneens uitgesonder op grond van die beginsel dat ’n kwytskelding en skuldverligting slegs bona fide- skuldenaars wat weens teenspoed insolvent geraak het, toekom.322, So ook word deliktuele eise wat weens roekelose gedrag aan die kant van die skuldenaar ontstaan het, uitgesonder.323, Die verslag wys ook op die tendens dat belasting- en ander skuldverpligtinge teenoor die staat toenemend nie meer van ’n kwytskelding uitgesluit word nie. 118(1), (7) en (17). Sien Deel 7A IA (art. Towards a European approach to overindebtedness of consumers. Other countries have reduced their periods for “automatic” rehabilitation. die mandaat aan die Raad op Finansiële Dienste ingevolge art. It is thus submitted that it should not be required as a precondition for relief and that the South African law reform commission’s proposal that a debtor must first consider an arrangement, composition or other debt restructuring procedure before applying for sequestration should not be implemented. Die nuwe artikel 71 soos gewysig deur die National Credit Amendment Act22 verbeter egter die verbruiker se regsposisie. 335 Verslag (World Bank 2013, par. In verskeie stelsels is skuldberading of skikkingsonderhandelinge ’n voorvereiste vir die aanhangigmaking van formele insolvensieverrigtinge.379 Navorsing in die VSA het egter getoon dat hierdie voorvereiste eerder ’n administratiewe struikelblok as ’n oplossing vir skuldenaars se skuldprobleme daargestel het. Afghane Gemaak Van Ander Gehakt Vierkante . Uiteindelik moet ’n balans tussen die skuldenaar, die skuldeiser en die gemeenskap se belange gevind word. 357) en sien die bespreking van die Belgiese reg in par. 212 Art. 2.1, 3 hier bo. 339 Verslag (World Bank 2013, parr. The “fresh start” for individual debtors: Social, moral and practical issues. http://bit.ly/Oft3hp (7 Maart 2016 geraadpleeg). http://www.ecri.eu/new/system/files/26+consumer_overindebtedness_consumer_law_eu.pdf (10 Maart 216 geraadpleeg). —. 21 Die begrip rehabilitasie het vir doeleindes van hierdie artikel betrekking op die “ekonomiese rehabilitasie” van die skuldenaar soos omskryf in die wêreldbankverslag (World Bank 2013, par. ’n Algehele kwytskelding van skuld is verkieslik bo ’n reël van onafdwingbaarheid349 van skulde. In this article rehabilitation in terms of current South African consumer insolvency law as well as relevant law reform initiatives currently on the table are investigated. McKenzie Skene en Walters (2006:483) verduidelik: “They are a matter of public record that, in theory, should improve the information available to credit markets and affect credit scoring by enabling lenders to differentiate between culpable and non-culpable debtors.” Sien ook Walters (2009:13). Die hoë skuldvlakke63 van Suid-Afrikaanse verbruikers is een van die redes waarom die Suid-Afrikaanse regering ’n nasionale strategie64 vir die finansiële onderrig van verbruikers ontwikkel en geïmplementeer het.65 Hierdie strategie het gevolg op ’n ondersoek wat in 2011 na die vlakke van finansiële geletterdheid van Suid-Afrikaners van stapel gestuur is en wat daarop gedui het dat Suid-Afrikaanse verbruikers nie oor die nodige geletterdheid beskik om goeie finansiële besluite te neem nie. 364). 89 Die ander vereistes is dat die skuldenaar insolvent moet wees en dat sekwestrasie tot voordeel van skuldeisers moet wees – kl. 205 Wet no. Coetzee, H. 2015. Internasionale riglyne dui daarop dat verbruikersinsolvensieregstelsels aan alle eerlike skuldenaars wat as gevolg van teenspoed insolvent geraak het, die geleentheid moet bied om ’n kwytskelding na afloop van ’n insolvensieprosedure te bekom.339 Daar word aan die hand gedoen dat die Suid-Afrikaanse wetgewer, as ’n eerste stap, ’n doelwitklousule in die Insolvensiewet moet invoeg waarin onder andere die doelwit om skuldverligting deur middel van ’n kwytskelding van oormatige skuld te verleen, pertinent as die hoofdoelwit van die wet erken word. Working Group on the Treatment of the Insolvency of Natural Persons. International Insolvency Review, 9:111–20. Kaapstad, Durban, Potchefstroom, Pretoria: Juta. Trendelenburg (2000:119 e.v.) “rehabilitation-focused fresh start” insluit – Howell (2014:31, 36 e.v.). Slegs skuld wat nie uit die insolvent se bedrog ontstaan het nie, of ’n verpligting om ’n boete te betaal, of die insolvent se strafbaarheid ingevolge ’n bepaling van die Insolvensiewet, word van rehabilitasie en derhalwe ’n kwytskelding uitgesluit.41 Die wet maak ook nie vir die uitsluiting van belastingskuld voorsiening nie.42 Dit maak egter wel voorsiening vir verskeie voorkeureise met betrekking tot uitstaande belastingskuld en ander skuld wat aan owerheids- of ander instansies verskuldig is, welke skuld in ’n bepaalde rangorde van voorkeur uit die sogenaamde vrye oorskot betaal word.43, 2.2 Ander wetsbepalings wat rehabilitasie bevorder. 5 en 204 BA en sien Wyburn (2014:103). latere fases van rehabilitasie gebruik word. International Insolvency Review, 22:188–210. 23(5). (2011:32). Instelling van gestremdheid, die lys van siektes. Indien dit nie die eerste keer is dat sy of haar boedel gesekwestreer is nie, moet die insolvent drie jaar wag alvorens hy of sy ’n rehabilitasieaansoek mag bring. In sommige lande het die howe bevind dat sodanige voorvereiste diskrimineer teen skuldenaars wat nie oor voldoende bates of inkomste beskik nie.318, Die verslag verleen voorkeur aan ’n omvangryke kwytskelding wat nie aan ’n hele aantal uitsonderings en uitsluitings onderworpe is nie.319 Die gedagte is dat te veel uitsluitings ’n betekenisvolle rehabilitasie sal verhinder. 14 Vgl. 269 Anders as wat die posisie in die VSA is, is die Franse prosedure beskikbaar slegs vir skuldenaars wat hopeloos insolvent is – art. Cornell Law Review, 92:67–128. Anders as in die VSA is verpligte skuldberading en onderrigprogramme egter nie ’n voorvereiste vir skuldverligting nie. Hierdie uitsluitings bevorder die uiteindelike rehabilitasie van die insolvent vir sover dit hom of haar in staat stel om minstens ’n basiese lewenstandaard te handhaaf en om die pad van finansiële herstel aan te pak sonder die nodigheid om na-insolvensie verdienste te gebruik om weer hierdie basiese lewensmiddele en bates wat moontlik nodig is om ’n inkomste te verdien, aan te skaf.60, Dit is voor die hand liggend dat skuldberading ’n waardevolle bydrae tot ‘n skuldenaar se uiteindelike finansiële herstel kan lewer. Kelly-Louw, M. 2015. In Frankryk byvoorbeeld vervul die hof slegs ’n ondersteunende rol deur aanbevelings van die kommissie goed te keur. 1675/13bis(3), (4). 44 en 45 en moet ook aan bepaalde vereistes m.b.t. 1). Pensioen word ook uitgesluit – sien art. Dit sal die insolvent in staat stel om sy of haar basiese lewenskoste te delg en derhalwe aan die insolvent en sy of haar gesin ’n vooruitsig op ’n beter finansiële toekoms gee. die vereistes vir ’n finale sekwestrasiebevel. 83(3). Vir die konstruksie van die kombers, sal jy dieselfde basiese metode gebruik: haak die blokkies, voeg hulle bymekaar, en voeg 'n rand by. Sodanige versoek moet vergesel word van ’n stawende verklaring van die bewindvoerder dat redelikerwys nie verwag kan word dat die skuldenaar op so ’n wyse aan sy verpligtinge sal kan voldoen dat voortsetting van die schuldsaneringsregeling geregverdig sal wees nie. 30 Art. 349a(1). 71. sk. 283(1) en (2). National Consumer Financial Education Strategy. Howell (2014:36) wat aan die hand doen dat hierdie uitsluitings op die breër siening van rehabilitasie, nl. 2014b. 360(5) en (6) IA. Daar word aan die hand gedoen dat wetgewing sekwestrasie in sodanige gevalle moet verbied.359. Alhoewel skuldenaars ook skuldverligting kan bekom deur die prosesse van administrasie en skuldhersiening te inisieer, maak hierdie prosesse nie vir enige kwytskelding voorsiening nie. Wessels, B. 58 Art. (2003:195). Aan die begin van ʼn nuwe kalenderjaar is daar nog nie veel inligting beskikbaar wat nuwe lig op ekonomiese en finansiële gebeure werp nie. Die vraag of skuldberading ’n voorvereiste vir formele verligting moet wees, is egter ’n omstrede kwessie333 en voortgesette navorsing is volgens die verslag belangrik.334, Die verslag wys ook op die tendens in sommige lande om goeie gedrag tydens die duur van ’n afbetalingsplan te vereis, deur onder andere die skuldenaar te verplig om te werk of om werk te soek.335 In dieselfde trant vereis die meeste stelsels ook dat die skuldenaar te goeder trou moet wees en ’n kwytskelding ontsê moet word indien daar sprake van misbruik is, byvoorbeeld waar die skuldenaar skuld op ’n bedrieglike wyse aangegaan het of indien die skuldenaar hom of haar gedurende insolvensie aan bedrog skuldig gemaak het.336, Sommige stelsels sal die skuldenaar ook ’n kwytskelding ontsê indien hy of sy skuld op ’n onverantwoordelike wyse aangegaan het. Die verslag wys egter daarop dat so ’n benadering skuldenaars wat skuldverligting dringend nodig het, dit kan ontsê. Hier is ‘n lys van die 7 maniere waarop ‘n tuisgeskoolde kind tans in Suid-Afrika matriek kan maak en daardie gesogte “diploma” in die hande kan kry. Die internasionale tendens is dat die tydperk verkort moet word,344 maar ten spyte hiervan is die regskommissie se houding steeds dat die insolvent eers na verstryking van ’n tydperk van tien jaar geag word gerehabiliteer te wees tensy die hof, op aansoek van die insolvent, intussen ’n bevel vir rehabilitasie verleen.345 Die doel van ’n verbruikersinsolvensieregstelsel behoort te wees om so gou moontlik met die insolvensie van die skuldenaar te handel sodat hy of sy so gou moontlik op die pad van herstel geplaas en in staat gestel word om weer ’n bydrae tot die ekonomie van die land te kan lewer.346. 145 PIA; sien Kilborn (2015:338). 18 wat art. Greub v The Master 1999 1 SA 746 (K). Slegs skuld wat nie uit die insolvent se bedrog ontstaan het nie, of ’n verpligting om ’n boete te betaal, of die insolvent se strafbaarheid ingevolge ’n bepaling van die Insolvensiewet, word van rehabilitasie en derhalwe ’n kwytskelding uitgesluit. 1986/1925, soos gewysig deur die Insolvency (Amendment) Rules 2003/1730 (hierna IR) r. 6A.1 en 6A.2; Mackenzie Skene en Walters (2006:485 vn. In hierdie verband het BAPCA ’n middeletoets ingevoer wat skuldenaars na die hoofstuk 13-prosedure dwing indien hul inkomste die mediaan van hul middele oorskry.115 BAPCA is ingevoer om ’n beweerde misbruik van die proses deur skuldenaars wat wel in staat is om hul skuld terug te betaal, uit te skakel. Tribe, J. 147 Optrede wat die hof in ag kan neem, sluit in die insolvent se versuim om met die Official Receiver saam te werk, bedrog deur die insolvent, die verlening van ’n voorkeur aan ’n skuldeiser, die versuim om behoorlik boek te hou van bates en uitgawes en die aangaan van skuld sonder die redelike verwagting dat dit terugbetaal kan word – par. 2.2 hier bo. alternatiewe vir insolvensie, die gevolge van insolvensie asook moontlike bronne van finansiële advies en toeligting voorsien moet word. 8.4) te verskaf (par 8.1.3). Lys van professionele mense, aanbevelings . 2011. art. 88(3). Mars (Waters en Jooste 1980:460) verklaar: “It is in the interests of his creditors as well as the general public that the position of every insolvent is scrutinized by the court before the protective cloak of insolvency is removed.” In die daaropvolgende uitgawes van Mars (De la Rey 1988 en Bertelsmann e.a. 1 (Explanatory memorandum) en vol. 95 Reifner e.a. Hierdie prosedure maak dus vir die NINA-gevalle voorsiening deurdat ’n volle kwytskelding verleen word in gevalle waar dit vir die skuldberader blyk dat ’n afbetalingsplan as gevolg van ’n gebrek aan bates of inkomste nie moontlik is nie.280 Soos sy Franse eweknie het ook die Belgiese wetgewer dus afgewyk van die tradisionele Europese benadering dat ’n blote simboliese wagtydperk vir skuldenaars met geen besteebare inkomste nie vereis word. Department of National Treasury. Rehabilitasie in die Suid-Afrikaanse verbruikersinsolvensiereg: internasionale tendense en riglyne, Melanie Roestoff, Fakulteit Regsgeleerdheid, Universiteit van Pretoria. Verder moet ’n skuldenaar wat hom of haar tydens insolvensie aan wangedrag skuldig gemaak het, in ooreenstemming met die Engelse reg onderwerp word aan insolvensiebeperkings wat na rehabilitasie van toepassing kan wees.378. 727(a). Hierdie terugbetaling vermeerder na vyftien persent in die vyfde jaar.254 Die finale aanmoediging is die kwytskelding wat aan die einde van die sesde jaar verleen word.255 Die feit dat ’n kwytskelding verleen is, bly egter vir ’n verdere drie jaar op die databasisse van kredietburo’s aangeteken en die gevolge van insolvensie sal die skuldenaar dus vir ’n volle nege jaar bybly.256, ’n Verdere vernuwing van die Duitse wetgewing is die vereiste dat skuldenaars hul bes moet doen om ’n “redelike”257 werk te vind en te behou.258 Sou die skuldenaar nie aan hierdie vereiste voldoen nie, sal skuldeisers geregtig wees om vir ’n weiering van ’n kwytskelding aansoek te doen.259 ’n Kwytskelding is egter nie uitgesluit in gevalle waar die skuldenaar ten spyte van sy of haar beste poging nie in staat is om ’n werk te vind of te behou nie.260 Verder is die howe bereid om sogenaamde “zero-planne” te aanvaar, en ’n skuldenaar wat oor geen inkomste of bates beskik nie en derhalwe nie in staat is om afbetalings aan skuldeisers te doen nie, sal nie van die geleentheid om ’n nuwe begin te bekom ontneem word nie.261, Verskeie studies het getoon dat afbetalingsplanne meestal ’n geringe opbrengs vir skuldeisers lewer en die Europese earned discharge-benadering is al dikwels gekritiseer. Rehabilitasie na sekwestrasie ingevolge die Insolvensiewet 24 van 1936 is die enigste wyse waarop ’n natuurlike persoon ingevolge die Suid-Afrikaanse verbruikersinsolvensiereg ’n kwytskelding van voorinsolvensie skuld op sy of haar skuldeisers kan afdwing. die gevolge van opskorting. Howell, N. 2014. Dit is ook verblydend dat Suid-Afrika een van die lande is wat oor ’n nasionale strategie beskik om verbruikers se finansiële geletterdheid te verbeter. 84 Vir die nuutste weergawe van hierdie voorstel sien kl. 127A geag sal word outomaties gerehabiliteer te wees. Die gedagte is dat die skuldenaar na verlening van ’n fresh start oor voldoende bates moet beskik om sy of haar (en sy of haar gesin se) minimum lewenskoste te delg en, waar nodig, aan die behoeftes van sy of haar besigheid te voldoen.312 Daar word gewys op die groeiende tendens om uitsluitings uit te brei.313, ’n Ander hardnekkige uitdaging volgens die verslag is nie die probleem om oneerlike en onverantwoordelike skuldeisers uit die insolvensiesisteem te hou nie, maar om die eerlike skuldenaars wat weens teenspoed insolvent geraak het, te oorreed om insolvensieverrigtinge aanhangig te maak om hulle sodoende in staat te stel om ’n kwytskelding en rehabilitasie te bekom. American Bankruptcy Institute Law Review, 14:69–107. 341 Sien die voorstelle van Roestoff en Coetzee (2012:76) vir regshervorming van prosesse wat op die herstrukturering van die skuldenaar se inkomste betrekking het. Ramsay, I. 13. Belangstellendes moet my kontak via: [email protected]. skuldenaars wat in 2001 tot 2002 insolvent geraak het, het daarop gedui dat die hoofrede vir afskaffing, nl. Nederland, België en Duitsland – Van Appeldoorn (2008:59, 61, 62). 2012. The 2014 credit-information amnesty regulations: What do they really entail? Dit is egter verblydend dat die opsie van skuldberading deur die Suid-Afrikaanse wetgewer en die moontlikheid om met skuldeisers ’n buitegeregtelike skikking te bereik, deur die regskommissie erken word. The failure of bankruptcy’s fresh start. In die meeste gevalle was die bereiking van ’n skikking derhalwe van meet af aan tot mislukking gedoem en die stel van sodanige vereiste dus sinloos.300 Sweedse beleidmakers erken dus die waarde en belang van skuldberading, maar beklemtoon dat skuldberaders hul aandag en hulpmiddels moet toespits op gevalle waar ’n skikking ’n sterk moontlikheid is, eerder as wat dit op hopelose gevalle vermors word.301, ’n Verdere belangrike tendens in Europa is dat wetgewers toenemend poog om die howe se betrokkenheid by die proses te beperk. Tydskrif vir Hedendaagse Romeins-Hollandse Reg, 77(3):351–74. Soos hier bo verduidelik, is die hoofdoelwit van Suid-Afrikaanse verbruikersinsolvensiewetgewing nie om skuldverligting aan skuldenaars te bied nie en is rehabilitasie en ’n gepaardgaande kwytskelding van voorinsolvensie skuld slegs vir diegene beskore wat oor voldoende bates beskik om voordeel vir skuldeisers te kan bewys. Roestoff, M. 2002. 281 Art. Second, the debtor must be treated on an equal basis with non-debtors after receiving relief and should therefore not be discriminated against merely because he or she applied for insolvency proceedings or received debt relief. 83(6). 301 Kilborn (2006c:459). 69(11) kan ’n hof egter ’n persoon van hierdie diskwalifikasie kwytskeld. Ferriel, J.T. In light of the limited comments in this regard and the fact that the 10 year period in the present legislation has become relatively well known, no shortening of the period is proposed. 140 Art. Verder sal die kwytskelding finaal wees eers indien die skuldenaar se finansiële posisie nie in hierdie tydperk verbeter het nie.281, ’n Vernuwende stap met betrekking tot die delging van die koste van skuldverligtingsprosedures is in België van stapel gestuur met die daarstelling van die Fonds de Traitement du Surendettement (fonds vir die behandeling van oorverskuldigdheid).282 Hierdie fonds word tans aangewend in gevalle waar skuldenaars nie in staat is om die fooie te betaal nie. 294 In Suid- en Oos-Europa is skuldberadingsnetwerke egter skaars – Kilborn (2010) 17. 281(3)–(8). Ramsay (2012:227). 8.5) en welke stappe die bank sou doen indien ’n kliënt versuim om sy verpligtinge na te kom (par. Consumer over-indebtedness: A U.S. perspective. (2003:186 e.v.) Dis egter nie vir almal beskore nie. skuldherstrukturering, sekwestrasie, rehabilitasie en administrasie word egter van die amnestie uitgesluit. Die hof bevind dat gedwonge sekwestrasie nie op skuldafdwinging ingevolge die Kredietwet neerkom nie53 en dat dit derhalwe nie die skuldeiser verhinder om met ’n aansoek om sekwestrasie voort te gaan nie.54 Ook wat die proses van administrasie betref, word ’n skuldeiser nie verhinder om ’n aansoek om sekwestrasie van die skuldenaar se boedel te bring nie.55, Die inkomste van die insolvent, vir sover hy of sy dit vir die onderhoud van hom- of haarself en sy of haar gesin benodig, word in beginsel van die insolvente boedel uitgesluit.56 Dit stel die insolvent in staat om sy of haar basiese lewenskoste te delg en om stappe te doen om sy of haar finansiële toekoms te verbeter.57 Verder word sekere bates, byvoorbeeld die insolvent se klere, beddegoed, huisraad, gereedskap en ander noodsaaklike lewensmiddele wat die skuldeisers of meester mag bepaal, ingevolge die Insolvensiewet58 en ander wetgewing59 van die insolvente boedel uitgesluit.